Nobel z fizyki przyznany. Znamy nazwiska laureatów
Nagroda Nobla z fizyki w 2025 roku trafiła do trzech naukowców, którzy udowodnili, że zjawiska kwantowe, dotąd kojarzone z mikroskopijną skalą, potrafią także zaistnieć w większych układach. Ich eksperymenty torują drogę dla technologii przyszłości.
Komitet Noblowski ogłosił, że Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za rok 2025 otrzymują: John Clarke, Michel H. Devoret oraz John M. Martinis za odkrycie “makroskopowego tunelowania mechaniki kwantowej i kwantyzacji energii w obwodzie elektrycznym". Laureaci podzielą między siebie sumę 11 mln koron szwedzkich (ok. 4,26 mln złotych).
John Clarke pracuje obecnie na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Michel H. Devoret jest profesorem na Uniwersytecie Yale i pracuje na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Natomiast John M. Martinis pracuje na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara.
Mechanika kwantowa na co dzień jawi się jako domena pojedynczych cząstek (elektronów, fotonów, atomów), gdzie zjawiska takie jak tunelowanie czy kwantyzacja energii są akceptowalne jako norma. Najprościej ujmując, zjawisko tunelowania polega na przechodzeniu cząstek kwantowych w miejsca “wzbronione". To tak, jakby przenikać przez ścianę, zamiast obchodzić ją dookoła.
Laureaci Nobla podjęli wyzwanie, aby zbudować obwód elektryczny z nadprzewodników, w którym możliwe było obserwowanie zjawisk kwantowych na poziomie makroskopowym. W praktyce ich układ składał się z elementów nadprzewodzących połączonych cienką izolacją, tworząc tzw. złącze Josephsona. Jest to kluczowy komponent w wielu konstrukcjach kwantowych.
W takim obwodzie pojawiło się zjawisko tunelowania, czyli przejścia przez barierę potencjału, mimo że zgodnie z klasyczną fizyką nie powinno mieć to miejsca. Ponadto udało się potwierdzić kwantyzację poziomów energii w takim układzie, że energia może być przyjmowana i oddawana tylko w określonych porcjach.
Ostatecznie sukces naukowców polega na tym, że udowodnili możliwość zastosowania prawa mechaniki kwantowej w układach na tyle dużych, by można było z nich realnie korzystać.
Odkrycia dokonane przez zespół naukowców stanowią fundament, na którym można opracować nowe technologie. Kryptografia kwantowa, komputery kwantowe czy kwantowe czujniki — każdy z tych kierunków może skorzystać dzięki tegorocznym laureatom Nagrody Nobla 2025 z fizyki.
Źródła: 24kurier.pl, innpoland.pl, reuters.com, apnews.com
Zobacz też:
Młodzieżowe Słowo Roku wybierane po raz dziesiąty. Rusza edycja jubileuszowa
5 malowniczych szlaków w Bieszczadach. Jesienią warto się tam wybrać
Jak obchodzić Matki Boskiej Zielnej? Te 7 ziół powinno znaleźć się w bukiecie