Jak napisać przemówienie na egzaminie? Tego nie zrobi Chat GPT

Arkusz egzaminacyjny podzielony jest na dwie części i zawsze w jego drugiej części pojawia się zdanie otwarte, które wzbudza najwięcej emocji. CKE przygotowuje dwie propozycje tematów wypracowań do wyboru, pierwszy jest o charakterze twórczym (opowiadanie), a drugi o charakterze argumentacyjnym (rozprawka lub przemówienie). W tej części egzaminu ósmoklasisty należy odwołać się do lektury obowiązkowej oraz (lub) do dwóch wybranych przez siebie utworów. Podczas egzaminu ósmoklasisty 2025 uczniowie musieli zmierzyć się z m.in. przemówieniem. Jak brzmiała treść tego zadania?

“Napisz przemówienie, w którym przekonasz rówieśników, że przyjaźń między dwoma osobami, to rodzaj harmonii, która potrafi połączyć zupełnie inne charaktery. W argumentacji odwołaj się do wybranej lektury obowiązkowej oraz do innego utworu literackiego".   

Zobacz także: Jak napisać wypracowanie z języka polskiego. Zobacz poradnik

Warto pamiętać, że przemówienie, to cześć retoryki, czyli starożytnej sztuki przemowy, ale także przekonywania. Ta forma wypowiedzi publicznej zawsze wygłaszana jest w konkretnym celu, przede wszystkim należy w niej nawiązać kontakt z odbiorcami, wywrzeć na nich wpływ i zaangażować emocjonalnie. Z czego powinno składać się przemówienie? 

Po pierwsze należy zwrócić się do słuchaczy, czyli zastosować apostrofę, a dopiero potem przejść do wstępu, w którym przedstawisz temat, powód swojej wypowiedzi oraz tezę. Tutaj dobrze jest skorzystać z pytań retorycznych, a szczególnie odwołać się do emocji skupionych słuchaczy za pomocą wyliczeń, anafory, epifory lub wykrzyknień. Dopiero potem następuje rozwinięcie przemówienia, które musi być poparte argumentami, czyli przykładami z wybranych lektur. Pamiętaj o tym, że muszą być one zgodne z treścią zadania oraz poprawne, aby nie popełnić błędu rzeczowego. W zakończeniu przemówienia musisz podsumować, to co zostało przez ciebie napisane, najlepiej zrobić to z puentą lub jednym zdaniem, które mocno zapada w pamięć.  

Czy można napisać jeszcze lepsze przemówienie na egzaminie ósmoklasisty? Zapytaliśmy o to polonistkę z serwisu Skul.pl, Dominikę Saję. 

“Przemówienie na egzaminie ósmoklasisty opatrzone jest odpowiednimi punktami podstawy programowej, a uczeń, decydując się je napisać, musi pamiętać, że wypracowanie ma określoną formę wypowiedzi, która składa się z: wstępu, rozwinięcia oraz zakończenia. 

We wstępie uczeń obowiązkowo musi zwrócić się do słuchaczy, a w części rozwinięcia przywołać odpowiednie argumenty. Tu warto pochylić się nad tym zagadnieniem. Argumentowanie nie polega na streszczaniu utworu, a stworzone argumenty muszą być zgodne z poleceniem, a także odwoływać się do wybranej lektury obowiązkowej (która jest wskazana w poleceniu). Oznacza to, że argumenty mają przekonywać, a nie opowiadać fabułę. Mogą odwoływać się do: emocji, logiki, faktów. Już na etapie planowania warto zadbać o hierarchie argumentów i przyjąć określoną konwencję, np. najmocniejsze argumenty stawiamy na początku. Sam język przemówienia powinien być perswazyjny, czyli zawierać: czasowniki w trybie rozkazującym ("zastanówcie się!"), czasowniki formy 1. lub 2. osoby liczby mnogiej, które mają na celu podtrzymać uwagę odbiorców, (np. posłuchajcie, wyobraźcie sobie, przypomnijmy sobie). To właśnie one pomagają utrzymać kontakt z odbiorcami i nadają wypowiedzi siłę przekonywania. Warto zadbać również o to, aby w wypracowaniu pojawiło się słownictwo wartościujące (np. najlepszy). Zakończenie to podsumowanie. Możesz w nim przywołać najważniejsze punkty swojej argumentacji, a także obowiązkowo podziękować za wysłuchanie". 

Źródło: cke.gov.pl, bryk.pl, hub.pl.