Matematyka w szkołach bez rewolucji. Zmiany tylko kosmetyczne?

W ramach reformy MEN “Reforma26. Kompas Jutra" powstają nowe podstawy programowe, które od września 2026 będą realizowane w szkołach podstawowych. Aktualnie Państwowy Instytut Badawczy przedstawia najważniejsze zmiany oraz zbiera o nich opinie podczas cyku spotkań “#OdPodstaw - porozmawiajmy o podstawach programowych". We wrześniu bieżącego roku projekt nowej podstawy programowej zostanie upubliczniony i trafi do MEN. Jakich zmian należy spodziewać się w nauczaniu matematyki w szkołach podstawowych? 

Podstawa programowa powstała dzięki ogólnej wizji specjalistów oraz opinii nauczycieli matematyki, jest nastawiona na głębokie uczenie, rozwój rozumowania matematycznego oraz nauczanie matematyki na przykładach życia codziennego, jak również dostrzegania związków (matematyka relacyjna). Dlaczego matematyka w szkołach podstawowych wymaga zmiany? Umiejętności matematyczne uczniów są krótkotrwałe, co odbija się w m.in. międzynarodowych badaniach i na rynku pracy, co również dostrzegali nauczyciele. Nowa podstawa programowa zakłada, że uczniowie będą widzieć i umieć zastosować matematykę w życiu codziennym.  

Podział na dwa poziomy nauczania w szkole podstawowej pozostaje taki sam, ale za to pojawi się myślenie matematyczne. Będzie ono wprowadzane już od klasy IV i ma łączyć wszystkie omawiane w szkole podstawowej działy, ale co to dokładnie oznacza? Dla klas IV-VI szkół podstawowych przewidziano w podstawie następujące bloki tematyczne: liczby, miarę, algebrę, figury, dane, natomiast w klasach VII-VIII będą to także dane i zdarzenia losowe.  

Na czym skupia się podstawa programowa? Uporządkowane zostaną następujące zapisy w porównaniu do obecnej podstawy programowej: 

• wartość bezwzględna liczby, 

• potęgowanie liczb mieszanych, 

• zaznaczenie na osi liczbowej licz spełniających nierówność, 

• graniastosłupy pochyłe,  

• ostrosłupy proste, 

• zapis o dowodach geometrycznych, 

Co ma potrafić absolwent podstawówki? Powinien zastosować i rozumieć metody rozwiązywania zadań, wyjaśnić swój sposób myślenia, kiedy rozwiązuje problem matematyczny, ale też zrozumieć przyczyny swoich błędów oraz pokonać stres przed matematyką. Dzięki temu zacznie dostrzegać matematykę w życiu codziennym oraz poprawi zdolności komunikacyjne.  

Jednak najbardziej skupiono się na nauce posługiwania się kalkulatorem i aplikacjami komputerowymi, które od teraz mają być tylko narzędziem. Dzięki temu dzieci będą umieć rozwiązywać problem oparty na danych rzeczywistych. Jakie przykłady doświadczeń edukacyjnych zaprezentowano?  

Czy zmieni się plan lekcji z matematyki w szkole podstawowej? Podstawa programowa została stworzona tak, aby zajęcia w klasach IV-VIII odbywały się cztery razy w tygodniu. 

Jak zmiany w podstawie programowej ocenia matematyk z serwisu Skul.pl, Miłosz Tyralik? 

"Propozycje zmian w nauczaniu matematyki to przede wszystkim koncentracja na zrozumieniu, a nie tylko na schematach. W nowej podstawie programowej szczególny nacisk położono na rozumienie sensu wykonywanych działań matematycznych. Zamiast uczyć się "jak liczyć"  uczniowie mają zrozumieć "dlaczego to działa". Podejście to ma na celu zbudowanie solidnych podstaw logicznego myślenia i głębokiego rozumienia pojęć takich jak ułamki, proporcje, funkcje czy geometria.

Zmieniono również sposób podejścia do zadań tekstowych i problemowych. Uczeń nie ma już szukać jednego wzoru i podstawiać danych — ma analizować, planować strategię, testować rozwiązania. Rozwijane są umiejętności krytycznego myślenia, formułowania hipotez, a nawet przyznawania się do błędów i ich poprawiania, co stanowi ważny element uczenia się.

Rozwiązywanie problemów stało się kluczową kompetencją matematyczną. Nowa podstawa zachęca do zadawania pytań, pracy w grupie, a nawet tworzenia własnych zadań. Taki model edukacji zakłada, że matematyka to nie tylko przedmiot szkolny, ale sposób rozumienia świata — narzędzie potrzebne w życiu codziennym, pracy zawodowej i świecie cyfrowym".

Źródło: youtube.com/@ibepib, ibe.edu.pl/pl/podstawy-programowe, gov.pl.