Motywy literackie, które musisz znać. Od lat to pewniaki maturalne

Czy wiesz, czym jest motyw literacki? Wiele osób potrafi je wymienić oraz podać przykłady, a niewielu zna definicję. Motywy literackie to powtarzające się tematy, ale też obrazy, symbole, postaci lub zagadnienia w tekstach kultury. Dlaczego na maturze 2026 są one tak ważne? 

Motywy literackie pozwalają na sprawne i komfortowe pisanie wypracowań, udzielanie odpowiedzi, ale też świadczą o poziomie wiedzy zdającego. Co więcej, motywy literackie łączą różne epoki, kulturę oraz style, ponieważ są uniwersalne! Jakie są najbardziej znane? Motyw matki, rodziny, miłości, ojczyzny lub buntu, to pewne maturalne evergreeny, które można szybko i łatwo zapamiętać. 

Kiedy motywy literackie przydadzą się na maturze 2026? Wypracowania to nie wszystko, warto sprawdzić listę pytań jawnych maturę ustną 2026. Jakie motywy literackie przygotowało w niej CKE? Oto niektóre z nich:  

• Motyw cierpienia niezawinionego - na podstawie fragmentów Biblii, 

• Motyw cierpiącej matki - “Lament świętokrzyski" fragmenty, 

• Motyw tańca śmierci - “Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" fragmenty, 

• Motyw samotności - “Dziady" cz. III Adama Mickiewicza, 

• Motyw winy i kary oraz motyw przemiany bohatera - “Zbrodnia i kara" Fiodora Dostojewskiego, 

• Motyw tańca - “Wesele" Stanisława Wyspiańskiego, 

Na maturze 2025 pojawiły się dwa tematy do wyboru: 

• "Źródło nadziei w czasach trudnych dla człowieka", gdzie abiturienci mogli odwołać się do lektur obowiązkowych jak m.in. "Dżuma" Alberta Camusa, "Kamienie na szaniec" Aleksandra Kamińskiego, "Mały Książę" Antoine’a de Saint-Exupéry’ego, "Lalka" Bolesława Prusa oraz poezji Zbigniewa Herberta, 

• “Jak błędna ocena sytuacji wpływa na życie człowieka?", tutaj maturzyści 2025 mogli skorzystać ze znajomości np. "Zbrodni i kary" Fiodora Dostojewskiego, "Antygony" i "Króla Edypa" Sofoklesa, "Balladyny" Juliusza Słowackiego, "Sklepów cynamonowych" Brunona Schulza oraz "Lalki" Bolesława Prusa. 

Zobacz też: Motywy literackie do matury 2026. Zobacz darmowe opracowania

Nauka motywów literackich przed egzaminem dojrzałości z języka polskiego sprawi, że podczas rozwiązywania arkusza poczujesz się pewniej oraz zdobędziesz imponującą ilość punktów. Jakie konkretne motywy literackie warto odświeżyć przed maturą 2026? Polonistka serwisu Skul.pl., Dominika Saja podała nam całą listę: 

“Znajomość motywów literackich to świetne wsparcie podczas przygotowań do egzaminów pisemnych z języka polskiego - zarówno na etapie szkoły podstawowej, jak i średniej. Uczeń, mając dobrze zbudowaną "bazę" motywów, może szybko odnaleźć odpowiednie argumenty i przykłady z literatury, co znacząco ułatwia pisanie spójnych i przekonujących wypracowań. 

Dobra orientacja w motywach otwiera też drogę do głębszej interpretacji tekstów, porównywania dzieł z różnych epok oraz dostrzegania przemian w sposobie przedstawiania tych samych tematów na przestrzeni wieków - świetnym przykładem jest tu motyw miłości, od antycznych tragedii po współczesną literaturę. 

Przygotowując się do matury, szczególnie warto opanować takie motywy jak: bunt, cierpienie, matka, sen, miłość, samotność, przemiana, wędrówka i wybór - to one najczęściej powracają w tematach wypracowań. 

Dobrze jest też poszerzyć listę o motyw: śmierci i przemijania, ojczyzny i patriotyzmu, artysty i sztuki, tańca, konfliktu czy wolności. Pojawiają się one nie tylko w lekturach obowiązkowych, ale również w poleceniach egzaminacyjnych - zarówno na maturze pisemnej, jak i ustnej". 

Uważasz, że motywów jest zbyt dużo, a czasu za mało? Nie ma powodu do obaw, jeśli przed maturą 2026 zaplanujesz naukę i zastosujesz patenty na ich łatwe zapamiętanie. 

Stwórz własną bazę motywów literackich! Możesz zapisać je w osobnym zeszycie, pliku, lub stworzyć mapę myśli. Jak to zrobić? Pod każdym motywem notuj tytuł utworu i autora, w jakim się pojawia. Warto też dopisać imiona oraz nazwiska postaci. Dzięki temu w szybkim czasie zrobisz pokaźną listę motywów wszystkich lektur szkolnych, które mogą pojawić się na maturze 2026.  

Jak sprawić, aby zapamiętać motywy literackie z różnych epok? Postaraj się, aby twoja baza była chronologiczna, dzięki temu podczas egzaminu maturalnego zaprezentujesz swoją wiedzę, co przełoży się na lepszy wynik.  

Źródło: sjp.pwn.pl, bryk.pl, hub.pl.