Rewolucja na języku polskim. MEN podało nową listę lektur obowiązkowych

Podczas prezentacji podstawy programowej w ramach webinaru “#OdPodstaw: Język polski" dowiedzieliśmy się, że uczniowie klas IV-VI szkół podstawowych nie mają lektur obowiązkowych. Czy MEN zmienił proponowane przez Państwowy Instytut Badawczy zmiany? 

W każdym roku szkolnym uczniowie muszą przeczytać nie mniej niż 4 dłuższe teksty literackie wybrane razem z nauczycielem o tematyce m.in. relacji rówieśniczych, miłości, człowieka i natury. Pytanie wiodące praktyk lekturowych brzmi: “W jaki sposób teksty i nawyki lekturowe mogą pomóc mi zrozumieć siebie i świat?". Czy to oznacza, że dla uczniów klas IV-VI nie ma listy lektur?  

Mają oni zapoznać się z wybranymi fragmentami Biblii, w tym opisem stworzenia świata oraz przypowieściami o miłosiernym Samarytaninie i o synu marnotrawnym, wybranymi mitami greckimi, w tym: o stworzeniu świata, o Syzyfie, o Dedalu i Ikarze, o Demeter i Korze oraz baśniami i legendami ważnymi dla kultury światowej, europejskiej, narodowej i regionalnej. To nie koniec, ponieważ MEN zaplanowało również krótkie teksty literackie o tematyce patriotycznej jak “Mazurek Dąbrowskiego" Józefa Wybickiego i “Rotę" Marii Konopnickiej. Poza tym uczniowie mają poznać także teksty kultury z różnych sztuk m.in. filmu, teatru, malarstwa i muzyki. Warto podkreślić, że jest prawdziwa rewolucja, ponieważ w obecnej podstawie programowej znajduje się 14 lektur obowiązkowych, które uczniowie muszą znać w całości lub fragmentach. 

W klasach VII i VIII szkoły podstawowej uczniowie muszą obowiązkowo przeczytać teksty z kanonu literatury polskiej: 

• Jan Kochanowski, Tren VII, VIII, wybrane fraszki, 

• Ignacy Krasicki, wybrane bajki, 

• Adam Mickiewicz, Dziady część II, Reduta Ordona, Śmierć pułkownika, Pan Tadeusz - Inwokacja, wybrana ballada, 

•  Juliusz Słowacki, Balladyna, 

•  wybrana nowela Bolesława Prusa lub Henryka Sienkiewicza, 

• Aleksander Kamiński, Kamienie na szaniec, 

•  wybrane opowiadanie lub jednoaktówka Sławomira Mrożka 

• wybrane opowiadanie Idy Fink, 

To nie koniec przygotowanej przez MEN nowej listy lektur, ponieważ w każdym roku szkolnym uczniowie będą musieć przeczytać nie mniej niż 4 dłuższe utwory literackie, w których zaprezentowane są różne sposoby prowadzenia narracji oraz należące do literatury gatunkowej np. sciense fiction, fantasy, kryminał, jak również te pochodzące z kanonu literatury światowej.  

Warto dodać, że na uczniów klas VII i VIII czekają też teksty zróżnicowane tematycznie i gatunkowo, a są to: 

• wybrane utwory poetyckie Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Julii Hartwig, Zbigniewa Herberta, Marii Konopnickiej, Urszuli Kozioł, Bolesława Leśmiana, Czesława Miłosza, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Agnieszki Osieckiej, Haliny Poświatowskiej, Tadeusza Różewicza, Juliusza Słowackiego, Wisławy Szymborskiej, Juliana Tuwima, Jana Twardowskiego, 

• wypowiedzi i przekazy medialne: relacjonujące, np. wiadomość prasowa, reportaż, sprawozdanie; wyrażającymi stanowisko, np. felieton, przemówienie; popularnonaukowymi i filozoficznymi - moduł filozoficzny, 

• teksty podejmujące refleksję nad relacjami między człowiekiem a naturą 

W aktualnej podstawie programowej znajduje się 7 lektur obowiązkowych do przeczytania w całości oraz 7 krótkich dzieł literackich do poznania w całości lub fragmentach.  

MEN w ramach praktyk lekturowych przygotowało listę przykładowych tekstów do omówienia na lekcjach języka polskiego w klasach IV-VIII skierowaną do nauczycieli. Co się na niej znajduje? Niektóre pozycje zaskakują. 

• Adam Bahdaj, Do przerwy 0:1 lub inna powieść
• Justyna Bednarek, Dom numer 5. 
• Paweł Beręsewicz, Wszystkie lajki Marczuka, Szeptane lub inna powieść.
• Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragmenty).
• Karol Olgierd Borchardt, Znaczy Kapitan.
• Frances Hodgson Burnett, Tajemniczy ogród lub inna powieść.
• Lewis Carroll, Alicja w Krainie Czarów.
• Marine Carteron, wybrana powieść z serii Podpalacze książek.
• Joanna Chmielewska, Nawiedzony dom, Zwyczajne życie.
• Agatha Christie, wybrana powieść kryminalna.
• Carlo Collodi, Pinokio.
• Sarah Crossan, Kasieńka, My dwie, my trzy, my cztery, Tippi i ja, Kończy się czas.
• Charles Dickens, Opowieść wigilijna.
• Lloyd Cassel Douglas, Wielki Rybak
• Jacek Dukaj, Wroniec.
• Aleksander Dumas, Trzej muszkieterowie.
• Michael Ende, Momo, Niekończąca się historia.
• John Flanagan, wybrana powieść z cyklu Zwiadowcy.
• Aleksander Fredro, Zemsta, Śluby panieńskie.
• Olaf Fritsche, Skarb Troi.
• Ernest Hemingway, Stary człowiek i morze
• Roksana Jędrzejewska-Wróbel, Stan splątania.
• Grzegorz Kasdepke, wybrana powieść.
• Jacqueline Kelly, Ewolucja według Calpurnii Tate.
• Emilia Kiereś, Rzeka.
• Joseph Rudyard Kipling, Księga dżungli.
• Nancy H. Kleinbaum, Stowarzyszenie umarłych poetów.
• Janusz Korczak, Król Maciuś Pierwszy, Bankructwo małego Dżeka.
• Rafał Kosik, Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi.
• Barbara Kosmowska, Pozłacana rybka.
• Zofia Kossak-Szczucka, Topsy i Lupus, wybrane opowiadanie z tomu Bursztyny.
• Marcin Kozioł, Skrzynia Władcy Piorunów.
• Alice Kuipers, Najgorsza rzecz, jaką zrobiła, Życie na drzwiach lodówki. Powieść w notatkach.
• Selma Lagerlöf, Cudowna podróż.
• Ursula K. Le Guin, Czarnoksiężnik z Archipelagu.
• Stanisław Lem, Cyberiada, Bajki robotów
• Bolesław Leśmian, Klechdy sezamowe.
• Clive Staples Lewis, wybrana powieść z cyklu Opowieści z Narnii
• Astrid Lindgren, Bracia Lwie Serce, Ronja, córka zbójnika.
• Kornel Makuszyński, wybrana powieść.
• Andrzej Maleszka, wybrana powieść z cyklu Magiczne drzewo.
• Alan Aleksander Milne, Kubuś Puchatek.
• Ferenc Molnár, Chłopcy z Placu Broni (Chłopcy z ulicy Pawła)
• Lucy Maud Montgomery, Ania z Zielonego Wzgórza (Anne z Zielonych Szczytów).
• Brandon Mull, Wojna cukierkowa, Baśniobór.
• Małgorzata Musierowicz, wybrana powieść z cyklu Jeżycjada
• Edmund Niziurski, Sposób na Alcybiadesa.
• Ewa Nowak, Pajączek na rowerze.
• Longin Jan Okoń, Tecumseh.
• George Orwell, Folwark zwierzęcy.
• Ferdynand Antoni Ossendowski, Słoń Birara
• Raquel Jaramillo Palacio, Cudowny chłopak.
• Katherine Paterson, Most do Terabithii.
• Sara Pennypacker, Pax.
• Jacek Podsiadło, Czerwona kartka dla Sprężyny
• Rick Riordan, wybrana powieść z cyklu Percy Jackson i bogowie olimpijscy.
• J.K. Rowling, wybrana powieść o Harrym Potterze.
• Katarzyna Ryrych, Król, Wyspa mojej siostry, Lato na Rodos.
• Antoine de Saint-Exupéry, Mały Książę.
• Éric-Emmanuel Schmitt, Oskar i pani Róża
• William Shakespeare, Romeo i Julia, Sen nocy letniej.
• Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy, W pustyni i w puszczy, Quo vadis.
• Linn Skåber, Młodość. Wyznania nastolatków.
• Nancy Springer, wybrana powieść z cyklu Enola Holmes.
• Erin Stewart, Blizny jak skrzydła.
• Marcin Szczygielski, Teatr Niewidzialnych Dzieci, Arka Czasu, czyli wielka ucieczka Rafała od kiedyś przez wtedy do teraz i wstecz.
• Alfred Szklarski, wybrana powieść o Tomku Wilmowskim.
• Dorota Terakowska, Tam, gdzie spadają anioły, Córka czarownic.
• John Ronald Reuel Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem.
• Mark Twain, Przygody Tomka Sawyera
• Katarzyna Wasilkowska, Już, już!
• Danuta Wawiłow, Natalia Usenko, Wierzbowa 13. Opowieści z Wierzbowej 13.
• Louis de Wohl, Posłaniec króla.
• Karol Wojtyła, wybrany utwór.
• Markus Zusak, Złodziejka książek.
• Stefan Żeromski, Syzyfowe prace, Siłaczka.

Antologie i wybory tekstów, np.:

• Gorzka czekolada i inne opowiadania o ważnych sprawach, autorzy: Paweł Beręsewicz, Wojciech Cesarz, Barbara Kosmowska, Andrzej Maleszka, Katarzyna Ryrych, Katarzyna Terechowicz.
• Nazywam się... (np. Mikołaj Kopernik, Fryderyk Chopin, Maria Skłodowska-Curie, Jan Paweł II i inni).7
• Wszystkie kolory świata, autorzy zebrani (Michał Rusinek i inni).
• Wiersze poetów dawnych i współczesnych niewymienionych w podstawie programowej.
• Zbiory mitologii światowej, np. słowiańskiej, skandynawskiej, staroegipskiej.

Teksty publicystyczne, popularnonaukowe, filozoficzne, biograficzne, literatura faktu, np.:

• Francesco D’Adamo, Iqbal.
• Jacek Dąbała, wybrany tekst ze zbioru Media ćwiczą rozum. Vademecum rozsądku dla obywateli, polityków i dziennikarzy.
• Anna Dziewit-Meller, Damy, dziewuchy, dziewczyny. Historia w spódnicy.
• Umberto Eco, wybrany felieton ze zbiorów Zapiski na pudełku od zapałek.
• Arkady Fiedler, Dywizjon 303.
• Rachel Firth, Minna Lacey, Jordan Akpojaro, Filozofia dla początkujących.
• André Frossard, Nie lękajcie się! Rozmowy z Janem Pawłem II.
• Natalia Goncarz, Mietek na wojnie.
• Magdalena Grzebałkowska, Wojenka. O dzieciach, które dorosły bez ostrzeżenia (wybrany reportaż).
• Boguś Janiszewski, wybrana pozycja z serii To, o czym dorośli ci nie mówią lub Wyzwania
• Leszek Kołakowski, Mini-wykłady o maxi-sprawach, 13 bajek z królestwa Lailonii dla dużych i małych (wybrany fragment).
• Simona Kossak, Serce i pazur. Opowieści o uczuciach zwierząt.
• Anna Kowalczyk, Brakująca połowa dziejów. Krótka historia kobiet na ziemiach polskich.
• Karolina Lanckorońska, Wspomnienia wojenne 22 IX 1939-5 IV 1945 (fragmenty)
• Anna Mieszkowska, Dzieci Ireny Sendlerowej.
• Nela Mała Reporterka, wybrany utwór.
• Lidia Ostałowska, Bezprizorni.
• Marie Pavlenko, A kiedy zniknie pustynia.
• Łukasz Pilip, Podwórko bez trzepaka. Reportaże z dzieciństwa (wybrany reportaż).
• Michel Piquemal, Bajki filozoficzne 
• Magdalena Rigamonti, Niewygodni. Mówią prawdę o wojnie (wywiad z Adą Willenberg lub inny).
• Michał Rusinek, Szalik. O Wisławie Szymborskiej dla dzieci.
• Maria Strzelecka, Simona.
• Justyna Suchecka, Young power. 30 historii o tym, jak młodzi zmieniają świat.
• Zbigniew Urbanyi, Na szlaku kliprów i windjammerów (fragmenty).
• Melchior Wańkowicz, Bitwa o Monte Cassino, Ziele na kraterze.
• Urszula Zajączkowska, Patyki, badyle

Źródło: ibe.edu.pl, hub.pl, tvn24.pl.