Jeden z największych zamków Europy. Jego nazwa pochodzi od rabusia

Zamek Helfštýn, imponująca warownia na Morawach, ma bogatą i burzliwą historię sięgającą końca XIII wieku. Według miejscowej legendy swoją nazwę zawdzięcza rabusiowi Helfriedowi z Linvy, który miał go założyć. Jednak pierwszym historycznie potwierdzonym właścicielem był Vok z Kravař, członek znanej morawskiej rodziny szlacheckiej, który przejął zamek około 1320 roku. Pod panowaniem Kravařów Helfštýn przeszedł znaczną modernizację: w XIV i XV wieku fortyfikacje zostały wzmocnione, wybudowano masywne kamienne mury z bastionami, pryzmatyczną wieżę przy wejściu oraz ufortyfikowany dziedziniec. Aby zabezpieczyć zamek, wykuto na grzbiecie wzgórza fosę.

W 1474 roku zamek przejęli Pernštejnowie, którzy kontynuowali jego rozbudowę. Pod koniec XV wieku powstał rozległy dziedziniec gospodarczy i nowa placówka obronna, a stare fortyfikacje zyskały dodatkowe bastiony, wieże i bramy. Dzięki tym zmianom zamek przybrał wydłużony kształt i uzyskał złożony, doskonały system fortyfikacyjny, który harmonijnie łączył funkcje obronne i architekturę rezydencjonalną.

Na przełomie XVI i XVII wieku wewnętrzna część zamku przeszła renesansową przebudowę. Stary pałac został częściowo rozebrany, a w jego miejscu wzniesiono elegancki renesansowy pałac, kontrastujący z gotyckimi fortyfikacjami zewnętrznymi.

Jednak od połowy XVII wieku zamek zaczął stopniowo tracić swój pierwotny charakter. Prace rozbiórkowe, kontynuowane przez rodzinę Ditrichsteinów w XVIII wieku, osłabiły część budynków wewnętrznych, a w 1817 roku artyleryjski ostrzał dodatkowo zniszczył fragmenty zamku.

Zobacz także: Ta twierdza znana jest jako zamek Hamleta. Zbudował ją polski książę

Zamek Helfštýn wznosi się na rozległym, wysokim wzgórzu po południowej stronie meandrującej rzeki Bečva, co pozwala mu dominować nad okolicą. Na przeciwnym brzegu rzeki leży historyczna osada Lipník, która w średniowieczu pełniła funkcję królewskiej komory celnej na szlaku z Moraw do Śląska i Polski.

Najstarsza część zamku, pochodząca z pierwszej połowy XIV wieku, znajduje się na spłaszczeniu szczytu wzgórza o wymiarach około 30 × 60 metrów. Mury obronne w planie przypominają lekko wydłużony owal, mają około 2 metrów grubości i otaczają główny budynek mieszkalny — dawniej dwukondygnacyjną lub podpiwniczoną konstrukcję z przyziemiem, piętrem i poddaszem. Chodniki obronne, małe okna w formie trójlistnych otworów oraz szczelinowe strzelnice dodają zamkowi surowego, średniowiecznego charakteru. Wnętrza pierwotnie oświetlały skromne okna od strony dziedzińca, a drewniane stropy wzmacniane mchem zapewniały izolację termiczną.

Dziś zamek zachwyca nie tylko rozległymi murami i basztami, ale też ciekawą aranżacją dziedzińców i zabytkowymi budynkami gospodarczymi. Warto zwrócić uwagę na:

• system obronny z sześcioma bramami i bastionami,
• renesansowy pałac w wewnętrznej części zamku,
• punkty widokowe z murów, z których rozciąga się panorama okolicznych wzgórz i doliny Bečvy. 

W sezonie turystycznym są tam często organizowane różne wydarzenia kulturalne i rzemieślnicze. Warto zwrócić na nie uwagę, jeśli nie tylko chcemy zobaczyć zamek, ale również zanurzyć się w średniowieczną atmosferę. 

Zamek Helfštýn znajduje się około 10 km od miasta Lipník nad Bečvou. Najwygodniej dojechać samochodem lub rowerem lokalnymi drogami prowadzącymi na wzgórze. Dla osób korzystających z transportu publicznego, można dojechać pociągiem lub autobusem do Lipníka nad Bečvou, a stamtąd pieszo (około 30-40 minut w górę) lub taksówką do zamku. Przy zamku dostępny jest parking dla turystów.

Źródło: ok-tourism.cz, medievalheritage.eu