Są spokrewnione z wilkami. Wierzono, że wyłoniły się z mgły i stworzyły ziemię

W wierzeniach rdzennych ludów Kalifornii srebrny lis to istota, która - jak głosi opowieść - wyłoniła się z mlecznej mgły, uformowała góry, rzeki i doliny, a potem przybrała ludzką postać, by zamieszkać w świecie, który sama stworzyła. Tego typu mity miały ogromne znaczenie kulturowe - tłumaczyły pochodzenie świata, ale też nadawały zwierzętom rangę duchowych przewodników. W tej narracji lis srebrny był kimś pomiędzy bogiem a przodkiem, strażnikiem równowagi między człowiekiem a naturą.

Za legendą kryje się jednak bardzo realne zwierzę - melanistyczna odmiana lisa rudego (Vulpes vulpes), w polskiej literaturze często mylona z Urocyon cinereoargenteus, czyli urocjonem wirginijskim. Melanizm, czyli nadmiar ciemnego pigmentu, sprawia, że futro srebrnych lisów mieni się od głębokiej czerni po srebrzystoniebieskie refleksy. Końcówka ogona pozostaje biała - to cecha charakterystyczna, której nie tracą nawet najbardziej "posrebrzone" osobniki.

Badania genetyczne potwierdzają, że lisy srebrne należą do rodziny psowatych (Canidae) i są blisko spokrewnione z wilkami, szakalami i psami. Choć nie mogą krzyżować się z psami - różnice genetyczne są zbyt duże - ich wspólny przodek z wilkami żył około 12 milionów lat temu. To pokrewieństwo widać w zachowaniach: podobny język ciała, system znakowania terytorium, a nawet "ukłon" zapraszający do zabawy, znany też u psów.

Dorosły lis srebrny to zgrabne, proporcjonalne zwierzę o długości ciała od 49 do 90 cm, z ogonem - niemal tak długim jak reszta sylwetki - sięgającym 60 cm. Wysokość w kłębie mieści się w przedziale 35-50 cm, a waga waha się od 2 do 14 kg. W warunkach naturalnych dożywa zazwyczaj 3-10 lat.

Jego futro jest gęste i miękkie, z połyskiem, który zmienia się w zależności od kąta padania światła. Barwy przechodzą od głębokiej czerni po chłodne, srebrzystoniebieskie tony. Wyróżnia się cztery stopnie "posrebrzenia": pełne, trzy czwarte, pół oraz ćwierć. Na końcu ogona zawsze widnieje biała "pieczęć" natury, a na pysku często rysuje się jaśniejsza maska, dodająca mu charakteru.

Pod względem kulinarnym lis srebrny nie jest wybredny. W jego jadłospisie znajdziemy zarówno króliki, wiewiórki czy szczury, jak i ptaki, owady, owoce oraz warzywa. Taka różnorodność w diecie pozwala mu czuć się pewnie i w dzikim lesie, i na skraju ludzkich osiedli. Zimą, gdy śnieg przykrywa ziemię, potrafi polować pod białą warstwą, wykonując efektowny, wysoki skok - tak zwane "myszkowanie" - wyglądający jak mały popis akrobaty.

Jego życie rodzinne również kryje ciekawostki. Dojrzałość płciową osiąga w wieku 9-10 miesięcy. Okres godowy przypada na styczeń i luty, a ciąża trwa od 50 do 52 dni. W miocie rodzi się najczęściej od trzech do ośmiu szczeniąt. Na początku są ślepe i zupełnie bezradne, dlatego pierwsze tygodnie spędzają w norze pod troskliwą opieką matki, zanim odważą się wyruszyć na spotkanie ze światem.

Naturalny zasięg występowania lisa srebrnego obejmuje północną część Ameryki Północnej, Europy i Azji. W naturze można go spotkać w gęstych lasach Kanady, subarktycznych stepach Syberii oraz na nadbałtyckich wybrzeżach Estonii. W wielu miejscach pojawił się wskutek introdukcji - celowego sprowadzenia przez człowieka, głównie ze względów hodowlanych.

Jest wyjątkowo plastyczny środowiskowo. Bytuje w lasach iglastych i liściastych, na skraju tundry, a nawet na terenach rolniczych, o ile znajdzie tam zadrzewienia i krzewy dające kryjówkę. Poszukując siedliska zwraca uwagę na dostęp do drobnych ssaków, ptaków czy owadów oraz obecność wody w pobliżu. W Polsce srebrny lis w stanie dzikim pojawia się rzadko i najczęściej są to uciekinierzy z ferm. Według doniesień widziano je w okolicach Piotrkowa Trybunalskiego.

Globalnie gatunek Vulpes vulpes uznawany jest przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) za "najmniejszej troski" (LC), ale poszczególne populacje mogą być wrażliwe na zmiany klimatu, utratę siedlisk czy działalność człowieka. Badania nad ich rozmieszczeniem pomagają lepiej zrozumieć, jak drapieżniki przystosowują się do coraz bardziej przekształconych przez człowieka krajobrazów.

Źródła: tpe.edu.pl, bogactwowsi.pl