Ten ptak pojawił się w centrum miasta. Jest zagrożony wyginięciem

Ibis grzywiasty to duży ptak o długości ciała 70-80 cm i rozpiętości skrzydeł 125-135 cm oraz masie ok. 1-1,3 kg. Jego upierzenie jest czarne z metalicznym, zielonkawym, fioletowym lub brązowym połyskiem. Najbardziej charakterystyczną cechą ibisa jest naga, czerwona skóra na głowie i twarzy oraz długi, wąski, zakrzywiony ku dołowi czerwony dziób. Jego nogi są stosunkowo krótkie i również czerwone.

Tęczówki ptaka mają pomarańczowoczerwony kolor. Z tyłu głowy ibisa wyrasta czub z długich, postrzępionych czarnych piór, od którego pochodzi jego polska nazwa gatunkowa. Dymorfizm płciowy jest słabo zaznaczony – samce są nieco większe i mają dłuższe dzioby. Młode ibisy mają jaśniejsze nogi i dziób oraz ciemniejszą głowę, a ich czub jest słabiej rozwinięty.

Ibis grzywiasty występuje w stanie dzikim głównie w południowym Maroku (okolice Agadiru, region Souss-Massa) oraz w południowo-wschodniej Turcji (okolice Birecik, gdzie populacja została odtworzona). Gatunek ten został także reintrodukowany m.in. w Hiszpanii i Portugalii, gdzie dzisiaj można zaobserwować pojedyncze osobniki. Dawniej był szeroko rozpowszechniony w Europie Południowej i Środkowej, na Bliskim Wschodzie oraz w Afryce Północnej. Obecnie naturalny zasięg występowania ibisa grzywiastego jest bardzo ograniczony.

Przeczytaj także: Ten ptak to mistrz kamuflażu. Potrafi udawać węża

Ibis grzywiasty zasiedla suche, otwarte tereny – np. półpustynie, stepy, trawiaste równiny, nieużytki, a także skaliste góry i klify. Bliskość żerowisk do miejsc gniazdowania jest dla niego bardzo ważna. Ibis gniazduje kolonijnie na półkach skalnych, urwiskach i stromych zboczach, a żeruje na otwartych przestrzeniach, czasem nawet na polach uprawnych. Gatunek ten jest drapieżnikiem i oportunistą pokarmowym. Dieta ibisa obejmuje głównie bezkręgowce, małe gady, płazy oraz drobne ssaki. Zdobywa pokarm, sondając długim, zakrzywionym dziobem w miękkiej, piaszczystej lub luźnej glebie.

Według Czerwonej Listy IUCN ibis grzywiasty jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem. Jeszcze do 2018 roku klasyfikowany był jako krytycznie zagrożony (CR), jednak dzięki skutecznym programom ochrony i reintrodukcji jego status został zmieniony. Pomimo tego liczebność dzikiej populacji ibisa grzywiastego nadal pozostaje bardzo niska – w Maroku żyje obecnie ok. 700 osobników, w Turcji ok. 250, a na świecie nie przekracza 1000 ptaków na wolności. Ibis został objęty ścisłą ochroną międzynarodową, licznymi programami hodowli i reintrodukcji oraz Europejskim Programem Ochrony Zwierząt (EEP).

W połowie maja 2025 roku w centrum portugalskiego miasta Viana do Castelo zaobserwowano ibisa grzywiastego. Ptak został zauważony przez mieszkańców, gdy przechadzał się po miejskim ogrodzie. Przechodnie sfotografowali niezwykłego gościa, a lokalne media i przyrodnicy potwierdzili jego obecność. Obserwacja ta wzbudziła duże zainteresowanie, ponieważ obecnie ibis grzywiasty w naturze występuje w Maroku i południowo-wschodniej Turcji, a na Półwyspie Iberyjskim pojawia się bardzo rzadko. 

Viana do Castelo znajduje się przy północno-zachodniej granicy Portugalii z Hiszpanią. Dziennik "O Minho" zasugerował, że ptak widziany w Viana do Castelo mógł pochodzić z kolonii reintrodukowanych na południowym zachodzie Hiszpanii, gdzie w ramach projektu Eremita prowadzone są działania na rzecz odbudowy populacji tego gatunku. W ostatnich miesiącach ibisy grzywiaste były widywane także w innych częściach Portugalii, co może świadczyć o powolnym powrocie tego gatunku na dawne tereny lęgowe, wspieranym przez międzynarodowe programy ochrony.

Źródła: naukawpolsce.pl, ekologia.pl, magornitho.org, ewolucjamyslenia.pl