Takiej symboliki palmy wielkanocnej nie znasz. Święcenie to nie wszystko

Najbardziej znane palmy wielkanocne można podziwiać w Małopolsce, a dokładniej w Lipnicy Murowanej. Właśnie tam od 66 lat odbywa się Konkurs Lipnickich Palm i Rękodzieła Artystycznego im. Józefa Piotrowskiego, który przykuwa uwagę. W zeszłym roku najwyższa palma wielkanocna na tym konkursie mierzyła 27,43 m, natomiast w 2019 roku padł rekord - 37,38 m! Co roku plamy na Rynku Lipnicy Murowanej powalają nie tylko rozmiarami, ale też kreatywnością twórców oraz kolorami. Nie jest to jednak jedynie miejsce w Polsce, gdzie palmy wielkanocne robią wrażenie. 

W Muzeum Wsi Lubelskiej w Niedzielę Palmową organizowana jest parada z przepięknie ustrojonymi palmami wielkanocnymi. Podczas tego wydarzenia można wziąć udział w warsztatach, śpiewach oraz posłuchać wielkanocnych opowieści.

Również w miejscowości Łyse na Mazowszu od 55 lat odbywa się konkurs na najpiękniejszą palmę kurpiowską! Według tradycji powinna mierzyć ona przynajmniej 1,2 m, ale zdarzają się też palmy o wysokości 10 m. W tym konkursie liczy się wygląd, materiały oraz zgodność wykonania palmy wielkanocnej z tradycją. Dlatego bardzo często plamy kurpiowskie mają gałęzie świerku, bibułę oraz borowinę.

Warto pamiętać, że Niedziela Palmowa rozpoczyna u katolików Wielki Tydzień, czyli najważniejsze święta w kalendarzu liturgicznym. Zwyczaj święcenia palm wywodzi się z Biblii, a dokładniej z Ewangelii, kiedy Jezus wjeżdżał do Jerozolimy, ludzie witali go gałązkami palmy. Co prawda nasi przodkowie nie mieli dostępu do prawdziwych liści palmowych, ale stworzyli własne z dostępnej wokół roślinności. Co więcej, już Słowianie przed nastaniem chrześcijaństwa robili "wiechy", które miały magiczne właściwości oraz odpędzały złe siły. Palma wielkanocna jest też więc poniekąd spuścizną Słowian.

Symbolika palmy wielkanocnej zawiera w sobie nowe życie, ale także mękę oraz triumf nad śmiercią. Te gałązki miały także ogromne znaczenie w kontekście odradzającej się przyrody, były zapowiedzią urodzaju. Kolory oraz materiały, z jakich wykonywano palmy wielkanocne, również miały swoją symbolikę, przez co mocno różnią się od tych współczesnych. 

Palmy wielkanocne miały element zieleni, czyli roślinności symbolizującej nadzieję oraz koronę oznaczającą Chrystusa. W zależności od regionu wykorzystywano do zrobienia palmy zupełnie inne materiały. Góralskie powstawały z witek wierzby, leszczyny lub wikliny, albo jałowca i bukszpanu, natomiast palmy wileńskie wyróżniały się suszonymi kwiatami oraz owocami, jak również kłosami zboża i traw. Palmy lubelskie również miały witki wierzbowe, ale też trzciny wodne, gałęzie porzeczki oraz barwnik, widłak albo sosnę. 

W dawnych palmach wielkanocnych równie często pojawiały się len, mech, kocanka, krwawnik, wrotycz, tymotka, hortensja ogrodowa, lawenda, rumianek. Tworzono też kwiaty z papieru lub bibuły, a elementem charakterystycznym palm wielkanocnych były kolorowe wstążki. 

Obecnie palmy wielkanocne są zanoszone do kościoła i z powrotem, a mało kto zdaje sobie sprawę, że nasi przodkowie wykorzystywali ich właściwości. Jedni zjadali z nich bazie, a m.in. Łemkowie dawali je zwierzętom gospodarskim oraz umieszczali "na węgły" nowo budowanych domów. Tutaj wszystko zależało również od regionu Polski, ponieważ niektórzy po mszy świętej smagali się na szczęście palmami, a pozostali okrążali z nimi trzykrotnie dom. 

Zdarzało się, że niektóre części plamy wielkanocnej służyły do okadzania chorych lub palenia w piecu podczas burzy, aby pozbyć się diabła z komina. Wbijanie palmy lub krzyżyków w pole również było niezwykle popularnym zwyczajem.   

Być może warto przy okazji Niedzieli Palmowej pielęgnować tradycję, która była niezwykle ważna dla naszych przodków? Koniecznie dowiedz się, jakie zwyczaje z plamami wielkanocnymi panowały w twoim regionie. 

Źródło: psur.pl, wprost.pl, nocowanie.pl, urocznica.pl, pismofolkowe.pl, skansen.lublin.pl, fakt.pl