CKE idzie na rękę maturzystom i ósmoklasistom. Zmiany w zasadach oceniania

Rada Języka Polskiego ogłosiła, że od 2026 roku część zasad ortograficznych zostanie zmieniona. Celem tego zabiegu jest uproszczenie języka polskiego i zmniejszenie liczby popełnianych błędów. Oprócz tego pojawia się szansa, że osoby piszące przyłożą większą uwagę do warstwy merytorycznej treści niż do poprawnej pisowni.

Zmiany mają sprawić, że język polski stanie się bardziej intuicyjny. Od 1 stycznia 2026 roku zmienią się m.in. zasady pisowni małą i wielką literą, połączenia wyrazów oraz pisownia nazw geograficznych i miejscowych.

Nazwy mieszkańców miast, wsi, dzielnic itp. będą pisane wielką literą (Warszawianin, Nowohucianin). To samo dotyczyć będzie pojedynczych egzemplarzy wyrobów przemysłowych, np. nazwy samochodów zapiszemy zawsze wielką literą - niezależnie od tego, czy piszemy o marce, firmie czy o konkretnym samochodzie.

Wielką literą zapiszemy też wszystkie człony w nazwach geograficznych i miejscowych, których drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku (np. Pustynia Gobi, Wyspa Uznam). Również nazwy obiektów w przestrzeni publicznej będziemy pisać wielką literą - wszelkiego rodzaju skwery, parki, place, zamki czy pałace. Jedynym wyjątkiem pozostanie “ulica", którą wciąż będziemy zapisywać małą literą.

Natomiast przymiotniki tworzone od nazw osobowych zapiszemy małą literą - dramat szekspirowski, dialogi platońskie. Z kolei przymiotniki tworzone od imion można zapisać małą lub wielką literą (Jackowe, jackowe, Miłoszowe, miłoszowe).

Zmiany m.in. obejmą też zasady pisowni cząstki “nie-" z przymiotnikami i przysłówkami. Będą one pisane łącznie również w stopniu wyższym i najwyższym. Człon "pół-" zapiszemy łącznie z wyrażeniami stworzonymi z dwóch wyrazów oznaczających jedno pojęcie, typu "półżartem, półserio". Natomiast pary wyrazów równorzędnych wystąpią w trzech dopuszczalnych wersjach:

• tuż, tuż,
• tuż-tuż,
• tuż tuż.

Nowe zasady ortografii wskazują, że cząstki “niby-" i “quasi-" zapiszemy łącznie z wyrazami pisanymi małą literą. Natomiast przedrostki typu “eko-", “ekstra-" czy “mini-" zapiszemy dowolnie (łącznie lub oddzielnie) z wyrazami pisanymi małą literą, które mogą występować samodzielnie.

Rada Języka Polskiego jest zdania, że wprowadzenie tych zmian przełoży się na ujednolicenie i uproszczenie poszczególnych grup wyrazów i połączeń. Zmniejszy się też ilość wyjątków. W efekcie pisanie w języku polskim ma być bardziej intuicyjne i łatwiejsze.

Centralna Komisja Edukacyjna podkreśla, że zmiany w zasadach ortografii będą uwzględnione w kryteriach oceniania egzaminów. Na maturze i egzaminie ósmoklasisty będą dopuszczalne obie formy pisowni - dotychczas obowiązujące i wprowadzone uchwałą Rady Języka Polskiego od 1 stycznia 2026 roku.

Od stycznia 2026 roku nauka w szkołach będzie obejmować nowe wytyczne Rady Języka Polskiego, ale do 2030 roku będzie obowiązywał okres adaptacyjny. Oznacza to, że w tym czasie dopuszczalne będą oba sposoby zapisu.

Na maturze i egzaminie ósmoklasisty trzeba jednak uważać, aby stosować jednolitą formę zapisu. Jeśli uczeń zastosuje różne sposoby zapisu, egzaminator może uznać to za błąd ortograficzny.

Dzięki tym zmianom maturzyści i ósmoklasiści będą mogli skupić się na merytorycznej warstwie wypracowania. Jednocześnie zmniejszy się stres związany z ryzykiem utraty punktów na drobnych potknięciach językowych.

Źródła: glos.pl, rjp.pan.pl