Ogłoszono żałobę narodową. Co wolno, a czego nie?

Decyzja prezydenta trafiła już do kontrasygnaty premiera, ale co tak naprawdę oznacza żałoba narodowa? Większość z nas pamięta w tych chwilach opuszczone do połowy masztu flagi, które są zaledwie symbolem. Skąd ten zwyczaj i czego nie wolno robić podczas żałoby narodowej? 

Mało kto pamięta, że żałobę narodową określa artykuł 11. ustawy z 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych. W naszym kraju to właśnie prezydent decyduje o wprowadzeniu żałoby narodowej, która wydawana jest jako rozporządzenie z kontrasygnatą premiera. Istnieją tylko trzy okoliczności, kiedy może być ogłoszona:

• śmierć wybitnej osoby,
• tragiczne zdarzenie lub katastrofa dotycząca obywateli,
• tragiczne wydarzenia międzynarodowe,

Warto dodać, że pierwsze żałoby narodowe ogłaszano już w czasie zaborów, a współcześniej były to m.in. śmierć papieża Jana Pawła II w 2005 roku, katastrofa lotnicza pod Smoleńskiem 2010 roku, czy zabójstwo prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza 2019 roku. 

Ustawa nakazuje opuścić flagę państwową do połowy masztu, co będzie miało miejsce już w najbliższą sobotę. Zdarza się, że na niektórych z nich znajduje się kir, jako wyraz przeżywanej żałoby nieuregulowany prawnie, ale przyjęty społecznie. Co jeszcze czeka na nas podczas żałoby narodowej?

Odwołanie wydarzeń m.in. artystycznych i sportowych oraz ograniczenie programów rozrywkowych, o czym według art. 37 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej decyduje premier. Działania związane z przeżywaniem żałoby narodowej dotyczą w głównej mierze instytucji publicznych oraz mediów. Mają one swoje działania dostosować do nastroju chwili, ale co z obywatelami?

Głośne imprezy lub fajerwerki będą surowo karane i uznawane jako wybryk, za który można trafić do aresztu lub otrzymać grzywnę do 1500 zł. Żałoba narodowa ma być czasem okazywania zmarłemu lub zmarłym szacunku, ale też zadumy oraz refleksji nad ich życiem. Czy to w praktyce oznacza wolną od pracy i handlu sobotę 26 kwietnia?

Niestety ustawa o dniach wolnych od pracy nie uwzględnia dnia wolnego z powodu ogłoszenia żałoby narodowej. Obecnie przewiduje ona wolne niedziele oraz 14 dni w roku kalendarzowym 2025. Sklepy również będą otwarte, tak samo, jak lokale gastronomiczne. Warto dodać, że żałoba narodowa została już ogłoszona w Argentynie, Hiszpanii, Portugalii oraz Włoszech. 

Źródło: rp.pl, infor.pl, se.pl.