12 domów jak Dwunastu Apostołów. Powstały w konkretnym celu

Magdalena Skawińska

Nauka

Dzisiaj, 10 września (13:12)

Unikatowe drewniane domy wybudowane szeregowo zawierają w sobie misternie utkaną historię Chełmska Śląskiego. Dlaczego domy tkaczy nazywa się Dwunastoma Apostołami, skoro jest ich 11? Przeniesiemy się w czasie do XVIII wieku.

Domy tkaczy w Chełmsku Śląskim

Historia domów tkaczy sięga 1343 roku, kiedy do Krzeszowa przybył zakon cystersów. Właście mnisi rozpowszechnili na tym terenie uprawę lnu oraz tkactwa. W efekcie w 1707 roku wybudowali oni nad skarpą i potokiem zespół drewnianych domów o konstrukcji zrębowej, które były przeznaczone dla czeskich tkaczy. Mimo że są to domy parterowe, to znalazło się w nich miejsce do produkcji płótna oraz część mieszkalna, jak również strych. Dlaczego domy tkaczy w Chełmsku Śląskim mają nazwę Dwunastu Apostołów? Nie wiadomo, czy to nawiązanie biblijne wynika z ilości domów lub pochodzi od ich fundatorów, ale jest mocno zakorzenione w historii tego miejsca. Nawet po pożarze 12 domu zwanego Judaszem nazwa Dwunastu Apostołów nie uległa zmianie.

Jak wyglądała praca w domach tkaczy? Zlokalizowanie ich nad potokiem i skarpą było konieczne, aby namoczyć surowe płótna oraz odpowiednio je wysuszyć i bielić. Powstanie tkaniny wcale nie było prostym, a długim i żmudnym procesem, który został doceniony w całej ówczesnej Europie, a nawet w Ameryce. W efekcie Chełmsk Śląski pełnił istotną funkcję w handlu wyrobami lnianymi, jak również stał się ośrodkiem sukiennictwa i płóciennictwa, co wpłynęło na znaczenie oraz rozwój miasta. Co więcej, Chełmsk Śląski otrzymał liczne przywileje, dzięki czemu mógł organizować m.in. Jarmark Tkacki.

Atrakcje w domach Dwunastu Apostołów

Dla zwiedzających otwarta jest Izba Tkacka Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Chełmska Śląskiego Tkacze Śląscy w domu pod numerem 15. Można tutaj zobaczyć krosna, kołowrotki, tarę do prania, wrzeciona, żelazka oraz grzebienie do rozczesywania przędzy. Ciekawi tkackich tajemnic mogą zobaczyć proces powstawania płótna od kwiatów do gotowych tkanin. Natomiast w domu pod numerem 19 zakupisz lniane wyroby z tego regionu. Jednak domy Dwunastu Apostołów to nie jedyne, które istniały w Chełmsku Śląskim.

W mieście były także domy tkaczy Siedmiu Braci, zbudowane w 1763 roku dla bawarskich tkaczy z adamaszku. Do dzisiaj można podziwiać tylko jeden z nich, który jest w nienaruszonym stanie, pomimo pożaru.

W tym roku w Chełmsku Śląskim odbyło się Święto Wsi Polskiej, które zastąpiło Jarmark Tkaczy Śląskich, ale tak samo przestawiło lokalne zawody kowali, plecionkarzy oraz tkaczy. Wydarzenie to ma być nową tradycją miasta.