Jest pyszny, ale może poparzyć. To wyjątkowe warzywo

Pasternak zwyczajny (łac. Pastinaca sativa) to dwuletnia roślina z rodziny selerowatych, uprawiana i dziko rosnąca w Europie oraz Azji, w tym także w Polsce. Korzeń pasternaku przypomina wyglądem korzeń pietruszki. Charakteryzuje się stożkowatym, grubym, kremowobiałym korzeniem spichrzowym, o szorstkiej skórce i białym miąższu, który może osiągnąć nawet do 40 cm długości. 

W pierwszym roku pasternak tworzy rozetę dużych, pierzastych, ząbkowanych liści na długich ogonkach, natomiast w drugim roku wyrasta sztywny, bruzdowany pęd kwiatostanowy, zwieńczony dużym, żółtym baldachem kwiatów. Liście pasternaku są wyraźnie większe niż u pietruszki i mają ząbkowane brzegi. Roślina dorasta do 30-120 cm wysokości. 

Korzeń pasternaku jest słodkawy i lekko orzechowy w smaku z nutą pikantności oraz aromatem przypominającym marchew, lecz bardziej ziemistym i wyrazistym. Po upieczeniu lub ugotowaniu pasternak zyskuje karmelową słodycz i głębię smaku, dlatego świetnie nadaje się do zup, kremów, puree, chipsów, sałatek, a nawet deserów. Pasternak można spożywać zarówno na surowo, jak i po obróbce termicznej, a skórka nie musi być obierana, gdyż zawiera wiele aromatów i witamin.

Pasternak to warzywo o wysokiej wartości odżywczej. Jest bogaty w błonnik, który wspomaga trawienie, przeciwdziała zaparciom i korzystnie wpływa na florę jelitową. Pasternak zawiera także żelazo, wapń, potas, fosfor, witaminę C, E, prowitaminę A oraz witaminy z grupy B (B1, B2, B9), które wpływają korzystnie na układ nerwowy, wzrok, przebieg ciąży i rozwój płodu. 

Przeczytaj także: To jedna z najbardziej inwazyjnych roślin w Europie. Jej nasiona są "nieśmiertelne"

Warzywo to działa moczopędnie, wspomaga pracę nerek, obniża ciśnienie krwi, działa rozkurczowo i uspokajająco. W medycynie ludowej pasternak był stosowany jako środek wykrztuśny i poprawiający apetyt. Obecnie wykorzystuje się go także jako składnik leków na bielactwo i do rozszerzania naczyń krwionośnych.

Pasternak zwyczajny nie jest rośliną trującą w sensie spożywczym – jego korzeń jest jadalny i ceniony jako warzywo, a spożycie go nie powoduje zatrucia. Jednak potencjalnie szkodliwe mogą być zielone części rośliny, zwłaszcza liście i łodygi. Zawierają one furanokumaryny, czyli związki fototoksyczne, które pod wpływem promieniowania UV mogą wywołać poważne reakcje skórne – tzw. fitofotodermatozę, objawiającą się zaczerwienieniem, bąblami i trudno gojącymi się ranami. 

Do poparzeń dochodzi najczęściej podczas kontaktu skóry z sokiem pasternaku w słoneczne, upalne dni, zwłaszcza podczas prac polowych lub zbiorów, gdy olejki eteryczne parują z liści. Dlatego zaleca się unikanie bezpośredniego kontaktu z liśćmi pasternaku w słoneczne dni lub stosowanie rękawic ochronnych.

Źródła: ogrod.uw.edu.pl, yango.pl, agropolska.pl, dionp.pl, zielonyogrodek.pl