Mężczyźni mają w tym przewagę. Naukowcy potrafią to wytłumaczyć

Zespół naukowców pod kierunkiem profesora Lewisa Halseya z Uniwersytetu w Roehampton przeanalizował dane pochodzące m.in. z WHO oraz kilku innych globalnych instytucji, celem zaobserwowania ewolucji wzrostu i masy ciała populacji w zależności od poziomu rozwoju danego kraju.

Wyniki jasno wskazują, że średni wzrost i masa ciała mieszkańców wzrastają wraz z poprawą warunków życia, takich jak dostęp do opieki medycznej, edukacji czy odpowiedniej diety. Jednak korzyści te nie rozkładają się równomiernie – mężczyźni rosną znacznie szybciej niż kobiety. Na każde 0,2 punktu wzrostu Wskaźnika Rozwoju Społecznego (HDI) kobiety przybierają 1,7 cm i 2,7 kg, podczas gdy u mężczyzn wartości te wynoszą kolejno aż 4 cm i 6,5 kg.

Widać to wyraźnie na przykładzie Wielkiej Brytanii:

• W 1900 roku średni wzrost kobiet wynosił 159 cm, a w 2022 r. wzrósł do 162 cm (+1,9%).
• U mężczyzn w tym samym okresie nastąpił wzrost z 170 cm do 177 cm (+4%).

Co więcej, w 1905 roku jedna na cztery kobiety była wyższa od przeciętnego mężczyzny, a do 1958 roku liczba ta spadła do jednej ósmej. Dlaczego poprawa jakości życia tak silniej wpływa na mężczyzn?

Różnice wzrostu między płciami nie są nowym zjawiskiem w przyrodzie – występują u zdecydowanej większości gatunków zwierząt. Dlaczego wyższy wzrost mężczyzn jest ważny pod kątem ewolucji i selekcji naturalnej?

• Siła i przetrwanie – w czasach prehistorycznych większy wzrost i masa ciała pomagały mężczyznom w polowaniach, walce i obronie grupy.
• Dobór naturalny – samce, które były wyższe i silniejsze, miały większe szanse na zdobycie partnerki. To z kolei umożliwiało im przekazanie tych cech potomstwu.
• Wpływ diety – mężczyźni silniej reagują na kaloryczną dietę i lepsze warunki środowiskowe, co pozwala im osiągać pełen potencjał genetyczny pod względem wzrostu.

Nie bez znaczenia pozostają także hormony płciowe. Testosteron u mężczyzn pobudza rozwój mięśni i kości, zwiększając ich wysokość i masę ciała. Natomiast u kobiet estrogen działa odwrotnie – hamuje wzrost kości, ale za to sprzyja poszerzeniu bioder i rozwojowi innych cech płciowych.

Choć w wielu kulturach wysoki wzrost jest utożsamiany z atrakcyjnością, wiąże się również z pewnymi ograniczeniami, a nawet zagrożeniami. 

Do największych wad wysokiego wzrostu należą:

• Problemy zdrowotne – wyżsi ludzie częściej cierpią na bóle stawów i kręgosłupa, które mogą pogłębiać się na starość.
• Większe ryzyko nowotworów – więcej komórek w organizmie oznacza większe prawdopodobieństwo mutacji prowadzących do raka. Jak podkreśla profesor Michael Wilson z Uniwersytetu Minnesoty, "bycie wyższym niż przeciętna populacja może być oznaką dobrego zdrowia, ale niesie również zagrożenia biologiczne".
• Społeczne oczekiwania – wysokie osoby często spotykają się z presją społeczną, by być dominującym, pewnym siebie i silnym. 

Warto podkreślić, że niższy wzrost może zmniejszać zapotrzebowanie na energię oraz zwiększać długowieczność, co wykazały niektóre badania populacyjne.

Badania profesora Halseya nie sugerują, że mężczyźni będą rosnąć w nieskończoność, jednak obecne tendencje wskazują na utrzymującą się dysproporcję. W przyszłości mogą jednak pojawić się czynniki kulturowe i społeczne, które wpłyną na zmianę tego trendu:

• Standardy atrakcyjności i preferencje partnerów ulegną zmianie, dobór naturalny może zacząć faworyzować inne cechy niż wzrost.
• Globalizacja diety i warunków życia może doprowadzić do stabilizacji średniego wzrostu populacji.

Ostatecznie różnice między płciami wynikają z kombinacji ewolucji, biologii, środowiska i kultury. 

Źzródło: theguardian.com