Najdłuższe zaćmienie słońca w historii. Czy zobaczymy je w Polsce?

Zaćmienie całkowite oznacza, że księżyc całkowicie zasłania słońce, a ziemię spowija cień nazywany strefą całkowitości. Długość zaćmienia zależy od kilku czynników, takich jak odległość Ziemi od Księżyca, odległość Ziemi od Słońca, prędkość ruchu obrotowego Ziemi względem cienia Księżyca i lokalizacja obserwatora względem centralnej linii zaćmienia.

W teorii najdłuższe możliwe zaćmienie może trwać 7 minut i 32 sekundy, choć taki wynik nigdy jeszcze nie padł. Do tej pory najdłuższe zaćmienie miało miejsce w 363 roku — trwało 7 minut i 24 sekundy. Ten rekord zostanie pobity dopiero w lipcu 2186 roku, kiedy tarcza księżyca zasłoni słońce na 7 minut i 29 sekund.

Ostatnie częściowe zaćmienie słońca widoczne w Polsce było niedawno, bo 29 marca 2025 roku. Kto je przegapił albo nie może doczekać się kolejnego spektaklu, ma szczęście, bo następne częściowe zaćmienie będzie można obserwować na terenie naszego kraju już 2 sierpnia 2027 roku. W tym celu trzeba będzie jednak udać się na południe Polski.

Znacznie mniejsze, ale równie ciekawe zaćmienie częściowe w Polsce będzie przez chwilę widoczne 12 sierpnia 2026 roku. Zachodzące słońce będzie miało wtedy "ubytek". W tym czasie całkowite zaćmienie wystąpi na zachodniej Islandii oraz w północnej części Hiszpanii i Portugalii.

Natomiast rzadko występujące zaćmienie obrączkowe pojawi się 13 lipca 2075 roku. W tym przypadku tarcza księżyca niemal całkowicie przesłoni słońce, pozostawiając jedynie świetlistą otoczkę.

Niestety gorzej wygląda sytuacja z całkowitym zaćmieniem słońca w Polsce, które nastąpi dopiero 7 października 2135 roku. Strefa całkowitości obejmie Dolny Śląsk i Małopolskę.

Osoby, którym nie wystarczy częściowe zaćmienie, mogą polecieć do Egiptu w sierpniu 2027 roku. W tym czasie nad Nilem będzie można obserwować całkowite zaćmienie słońca — i to nie byle jakie, bo najdłuższe w XXI wieku. Potrwa aż 6 minut i 23 sekundy.

Decydując się na podróż w wąską strefę całkowitości, gdzie ciemność będzie panowała najdłużej, trzeba liczyć się ze sporą liczbą turystów. Wiele osób już teraz planuje wyprawę, by doświadczyć całkowitego zaćmienia słońca. To zjawisko za każdym razem przyciąga ludzi z różnych zakątków Ziemi.

Przede wszystkim należy pamiętać, by nie patrzeć bezpośrednio na słońce, ponieważ grozi to chwilowym lub trwałym uszkodzeniem wzroku. Nieskuteczne są też okulary przeciwsłoneczne i domowe rozwiązania, takie jak zdjęcia rentgenowskie czy okopcone szybki.

Do obserwacji zaćmienia słońca należy wykorzystać przeznaczone do tego instrumenty optyczne. Są to np. specjalne okulary lub filtry słoneczne dla instrumentów optycznych. Na aparaty, teleskopy czy lornetki powinniśmy założyć filtr ND5. Opcjonalnie można patrzeć przez szkło spawalnicze o przyciemnieniu 14 lub więcej.

Źródła: national-geographic.pl, msn.com, science.nasa.gov, timeanddate.com, eclipsewise.com