Te kosze ratują życie. Nie wolno się do nich zbliżać

Sieweczka obrożna to niewielki ptak wodno-błotny z rodziny sieweczkowatych. Osiąga długość ciała 17-19 cm i rozpiętość skrzydeł 35-41 cm. Cechą charakterystyczną jest czarno-biała głowa z wyraźną, czarną obrożą na piersi, od której pochodzi polska nazwa gatunkowa "sieweczka obrożna". Jej dziób jest krótki i pomarańczowy z czarną końcówką, a nogi intensywnie pomarańczowe. Dymorfizm płciowy u sieweczki obrożnej jest obecny, ale mało wyraźny. Samce mają bardziej kontrastowe ubarwienie, z szerszymi i ciemniejszymi pasami na głowie i piersi, natomiast samice mają te elementy węższe i z domieszką brązu.

Sieweczka obrożna zamieszkuje głównie wybrzeża Europy i Azji oraz północną część Ameryki Północnej. Zimuje na wybrzeżach Europy Zachodniej, Afryki i południowej Azji. W Polsce sieweczka jest gatunkiem nielicznym, ale regularnie gniazdującym – liczebność krajowej populacji w roku 2024 oszacowano na 324 pary. Ptak ten najczęściej jest spotykany na wybrzeżu Bałtyku, jednak występuje także na rozproszonych stanowiskach w dolinach dużych rzek. Sieweczka unika gęstej roślinności i wybiera miejsca o niskiej pokrywie roślinnej lub niemal pozbawione roślin. Preferuje otwarte, piaszczyste lub żwirowe tereny w pobliżu wody.

Sezon lęgowy tego gatunku rozpoczyna się w kwietniu i trwa aż do końca sierpnia. Gniazdo sieweczki obrożnej to niewielkie zagłębienie w piasku lub żwirze, często otoczone drobnymi kamykami, muszelkami lub fragmentami roślin, przez co jest narażone na atak drapieżników. Samica sieweczki składa zwykle 3-4 jaja, które doskonale się kamuflują – są szarobrązowe z ciemnymi plamkami, dzięki czemu bardzo trudno je dostrzec na tle podłoża.

Oboje rodziców wysiaduje jaja przez około 24-26 dni. Pisklęta sieweczki obrożnej są zagniazdownikami – zaraz po wykluciu opuszczają gniazdo i są w stanie samodzielnie żerować w jego pobliżu. Jednak dorosłe sieweczki bardzo czujnie strzegą swojego potomstwa – do momentu aż nie nauczy się latać. W razie zagrożenia (np. obecności drapieżnika lub człowieka) rodzice stosują tzw. zachowania pozorujące – sieweczki udają ranne, odciągając tym samym uwagę intruza od gniazda lub piskląt, by zwiększyć ich szanse na przeżycie.

Sieweczka obrożna jest w Polsce gatunkiem objętym ścisłą ochroną gatunkową. Jest także wymieniona w Dyrektywie Ptasiej UE oraz w załącznikach Konwencji Berneńskiej i Bońskiej. Ponadto jej siedliska sa objęte ochroną w ramach sieci Natura 2000. Na terenach wybrzeżnych sieweczkom obrożnym zagraża głównie presja turystyczna, m.in. w postaci zadeptywania gniazd oraz obecności psów. Nie bez znaczenia pozostaje również presja ze strony drapieżników plądrujących gniazda. 

Od 2017 roku Błękitny Patrol WWF prowadzi działania ochronne polegające na zabezpieczaniu gniazd sieweczek specjalnymi koszami ochronnymi. Kosz taki to ażurowa konstrukcja, która chroni gniazdo przed zadeptaniem przez ludzi i zwierzęta, a jednocześnie umożliwia swobodne poruszanie się dorosłych ptaków i piskląt. W przypadku napotkania kosza ochronnego na plaży należy zachować szczególną ostrożność: 

• nie zbliżać się;
• nie dotykać go;
• nie zaglądać do środka;
• nie próbować go przesuwać. 

W razie napotkania niezabezpieczonego gniazda sieweczki dobrze jest poinformować o tym odpowiednie służby zajmujące się ochroną tego gatunku – Błękitny Patrol WWF lub Grupa Badawcza Ptaków Wodnych KULING. Dzięki temu ptaki mają szansę spokojnie wysiedzieć jaja i odchować pisklęta.

Źródła: wwf.pl, kuling.org.pl, app.birda.org, wko.salamandra.org.pl, monitoringptakow.gios.gov.pl