Wyjątkowe zachowanie ptaków. W ludzkim świecie to nie do pomyślenia

Kukułka zwyczajna (Cuculus canorus) to jedyny w Europie Środkowej ptak, który nie buduje gniazd ani nie wychowuje własnych młodych. Jej strategia przetrwania jest zadziwiająca, choć w ludziach budzi mieszane uczucia.

W okresie lęgowym kukułka odnajduje gniazda innych, mniejszych od siebie gatunków ptaków. Samiec odciąga uwagę gospodarzy. W tym czasie samica usuwa z gniazd wybrane jajo, a w jego miejsce podkłada własne. Pisklaki kukułki są większe od pozostałych osobników w gnieździe (czasem nawet od dorosłych ptaków). Młode kukułki instynktownie wchodzą pod inne pisklaki i wypychają je z gniazd. Robią to, aby zyskać całą uwagę dorosłych opiekunów, którzy karmią je aż do dorosłości, często nie zdając sobie sprawy z tego, że to inny gatunek ptaka.

Ta strategia nie zawsze działa. Gdy dorosłe osobniki zorientują się, że do ich gniazda zostało podrzucone obce jajo, mogą je usunąć. W skrajnych przypadkach porzucają cały lęg — wraz z własnym potomstwem.

Co ciekawe, samice kukułek składają jaja w charakterystycznej dla nich barwie i wzorze, a więc każde może być inne. Ich kolor najczęściej jest zbliżony do koloru jaj, które mają zastąpić.

Kukułki są bardzo ostrożne i ciężko jest je zaobserwować w naturze. Są bojaźliwe, nietowarzyskie, skryte i niespokojne. Rzadko siedzą dłużej w jednym miejscu. Gdy wyląduje na ziemi, po chwili znów zrywa się do lotu.

Charakterystyczne “ku-ku" wydają jedynie samce. Najczęściej kukają, gdy siedzą na gałęzi drzewa. Rzadziej odzywają się w czasie lotu. Samice natomiast wydają nietypowy dźwięk, który określany jest jako “chichot".

Te ptaki są mistrzami kamuflażu. Mają popielatoszare plecy, głowę, szyję i skrzydła. Pierś i brzuch są białe z brązowymi prążkami. Najbardziej w oczy rzucają się jasne żółtopomarańczowe oczy i nogi w tym samym kolorze. Upierzenie niektórych samic przybiera barwę rdzawą. Są trudne do dostrzeżenia między drzewami.

Chociaż z wyglądu przypominają ptaki drapieżne, to są ptakami owadożernymi. Jednak ich podobieństwo do drapieżnego krogulca sprawia, że inne gatunki ptaków nerwowo reagują na obecność kukułek i często próbują przeganiać je z okolic swoich gniazd, co ułatwia samcom odciągnięcie gospodarzy, aby samica mogła podrzucić jaja.

W Polsce kukułki przebywają przez dość krótki czas. Większość przedstawicieli tego gatunku przylatuje do nas w maju, a odlatuje już w sierpniu.

Wokół tych ptaków krąży wiele fascynujących opowieści i legend. Niesamowite jest, jak mocno kukułki zakorzeniły się w wierzeniach z różnych regionów świata. Pojawiały się m.in. w mitologii Słowian, Egipcjan, Greków i Celtów.

W krajach europejskich pierwsze kukanie kukułki oznacza nadejście wiosny. Jej wołanie ma też charakter wróżebny — ilość kuknięć oznacza ilość lat do nadejścia ważnego wydarzenia.

W Polsce mówiło się, że kukułka powstała z dziewczęcia, które w złą porę zakukało dla żartu lub z panny, która kryła się przed narzeczonym, wołając przy tym “ku-ku". W tego ptaka, według ludowych wierzeń, przemieniały się też narzeczone, które utraciły ukochanego.

Kukułkom przez wieki przypisywano właściwości nadprzyrodzone. Mówiło się o nich, że są zaklętą duszą, szukającą wybawienia przez wróżenie ludziom. Bywały też określane jako czarownice lub zaklęte królewny. Najczęściej symbolizowały żal, tęsknotę i smutek.

Kukułki pojawiają się w niezliczonych piosenkach i przysłowiach: “Gdy kukułka kuka w maju, spodziewaj się urodzaju", “nie wtenczas cię pastucha szuka, kiedy kukułka kuka" czy “nocna gżegżółka zawsze dzienną przekuka". Ich kukanie ma zwiastować zmianę pogody, urodzaj, chorobę, ślub, przypływ pieniędzy lub nadejście innych zmian w życiu.

Źródła: polskieradio.pl, jestemnaptak.pl, bc.wbp.lublin.pl, rme.cbr.net.pl