Zalewają Polskę. Wszystko przez nieodpowiedzialnych hodowców

Żółw ozdobny (łac. Trachemys scripta), pochodzący z Ameryki Północnej, to jeden z najczęściej spotykanych żółwi wodnych w polskich zbiornikach. W obrębie tego gatunku wyróżnia się wiele podgatunków, jednak te najczęściej spotykane w Polsce to:

• Żółw czerwonolicy (łac. Trachemys scripta elegans) - zdecydowanie najczęściej obserwowany, rozpoznawalny po czerwonej prędze za okiem.
• Żółw żółtobrzuchy (łac. Trachemys scripta scripta) - z charakterystyczną żółtą pręgą za okiem i żółtym plastronem (spodem skorupy).
• Żółw żółtolicy (łac. Trachemys scripta troostii) - z pomarańczowo-żółtym pasem za okiem.

Dorosłe samice osiągają nawet 40 cm długości skorupy, samce są mniejsze. Charakterystyczną cechą, pozwalającą łatwo odróżnić go od rodzimego żółwia błotnego, są wyraźne paski w kolorze czerwonym, pomarańczowym lub żółtym po obu stronach głowy, tuż za oczami (w zależności od podgatunku: czerwonolicy, żółtolicy). Skóra żółwia ozdobnego jest zielona, oliwkowa lub brązowa, z wyraźnym żółtym paskowaniem na szyi i nogach. Karapaks (wierzch skorupy) jest owalny, lekko spłaszczony, często z delikatnym kilem, a tylne tarczki brzegowe są lekko ząbkowane. Plastron żółwia ozdobnego jest żółty, często z ciemnym wzorem.

Rodzimy żółw błotny (łac. Emys orbicularis) jest znacznie mniejszy - skorupa dorosłych samic osiąga do 19 cm długości, a samców do 17 cm i ma barwę brązowo-oliwkową z żółtymi, promieniście rozchodzącymi się kreskami. Na głowie, szyi i kończynach żółwia błotnego widoczne są żółte plamki. Plastron jest jasny z nieregularnymi plamami. Rodzimy gatunek nie posiada charakterystycznych pasków za oczami. Dodatkowo żółw ozdobny jest mniej płochliwy i częściej widywany podczas wygrzewania się na słońcu.

Żółw ozdobny pojawił się w Polsce przez celowe wypuszczanie zwierząt akwariowych przez ich właścicieli. Może być także nosicielem patogenów i pasożytów, na które rodzime gatunki są wrażliwe, oraz groźnych dla człowieka bakterii, jak salmonella. Żółw ozdobny jest uznawany za gatunek inwazyjny i stanowi poważne zagrożenie dla lokalnych ekosystemów: konkuruje z rodzimym (i zagrożonym wyginięciem) żółwiem błotnym o siedliska i pożywienie, wyjada jaja ptaków gniazdujących na ziemi, poluje na płazy, ryby, bezkręgowce i młode ssaki wodne. 

Przeczytaj także: Jest mniejszy od wilka, ale nie boi się ludzi. Widywany coraz częściej

W odpowiedzi na rosnący problem, w kwietniu 2025 r. Katowice rozpoczęły akcję odłowu żółwi ozdobnych ze stawów Maroko i Łąka. Działania prowadzi Fundacja Oceanika na zlecenie Wydziału Kształtowania Środowiska Urzędu Miasta Katowice. Do odłowu wykorzystywane są selektywne i bezpieczne dla zwierząt metody: specjalistyczne pułapki plażowiskowe oraz odłów ręczny z użyciem podbieraków. 

Każdy odłowiony żółw przechodzi kontrolę weterynaryjną, a następnie trafia do azylu Fundacji Oceanika w Chrustach pod Kielcami, gdzie otrzymuje profesjonalną opiekę i warunki dostosowane do potrzeb gatunku. Akcja realizowana jest zgodnie z ustawą o gatunkach obcych z 2021 roku, która nakłada na gminy obowiązek podejmowania działań zaradczych wobec inwazyjnych gatunków obcych.

Źródła: gov.pl, wkatowicach.eu, ekologia.pl, encyklopedialesna.com