Jezioro najstarsze na świecie. Niezwykłe nie tylko z tego powodu

Jezioro Bajkał rozciąga się na granicy Buriacji i obwodu irkuckiego, w azjatyckiej części Rosji, a jest otoczone przez majestatyczne pasma górskie znane jako Bajkalidy. Wśród nich znajdują się Góry Bajkalskie, Góry Przymorskie, Sajan Wschodni oraz Chamar-Daban, gdzie wiele szczytów osiąga wysokość nawet 3000 metrów nad poziomem morza, czyniąc lokalizację jeziora wyjątkowo malowniczą. Sam Bajkał ma wydłużony kształt, który jest bezpośrednim rezultatem jego położenia w ryfcie bajkalskim, czyli potężnym rowie tektonicznym. Jego maksymalna szerokość wynosi 79 kilometrów, a długość 636 kilometrów. 

Co więcej, Bajkał szczyci się rekordową głębokością 1642 metrów w najgłębszym miejscu, co czyni go najgłębszym jeziorem na świecie. Jego średnia głębokość to 730 metrów, a powierzchnia 31 722 kilometrów kwadratowych plasuje go na drugim miejscu wśród największych jezior Azji i siódmym na świecie. Jest również największą światową kryptodepresją, co oznacza, że jego dno znajduje się poniżej poziomu morza, dokładnie na głębokości 1186,5 metra pod poziomem morza. 

Bajkał to zbiornik niezwykły z wielu powodów. Jednym z nich jest jego unikalny ekosystem, dzięki któremu został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO już w 1996 roku, wraz z przylegającymi do niego terenami. W jego okolicach znajdują się również trzy rezerwaty i dwa parki narodowe, chroniące bogactwo przyrody. 

Woda w Bajkale jest niezwykle przejrzysta i czysta, do tego stopnia, że można ją pić bezpośrednio ze zbiornika. To zasługa niskiego stężenia substancji rozpuszczonych i braku zawiesin. Jezioro to jest domem dla wielu gatunków fauny i flory. Naukowcy szacują, że może ich być nawet 2 tysiące. Wiele z nich to gatunki endemiczne, co oznacza, że występują tylko na tym obszarze, jak na przykład foka bajkalska czy omul bajkalski. Choć do Bajkału wpada aż 336 rzek, wypływa z niego tylko jedna - Angara. 

Zimą Bajkał ulega całkowitemu zamarznięciu, a grubość pokrywy lodowej może osiągać nawet 2 metry. Ta solidna tafla lodu jest tak wytrzymała, że umożliwia poruszanie się po niej samochodami. W okresie zimowym wytycza się na jeziorze specjalne drogi, którymi mieszkańcy mogą przedostać się na drugi brzeg. Na obszarze jeziora znajduje się prawie 30 wysp, z których niemal wszystkie są bezludne, z wyjątkiem wyspy Olchon, zamieszkanej przez około 1,5 tysiąca osób. 

Przeczytaj także: To będzie największe jezioro w Wielkopolsce. Napełnianie może potrwać 6 lat

Z jeziorem Bajkał wiąże się legenda o powstaniu rzeki Angara, jedynej rzeki wypływającej z jeziora. Według ludowych podań, Angara była ukochaną córką Bajkału, lecz wbrew woli ojca zakochała się w przystojnym młodzieńcu o imieniu Jenisej. Korzystając z tego, że ojciec spał, Angara uciekła z domu prosto do ukochanego. Rozgniewany Baikał, odkrywszy ucieczkę córki, rozpętał potężną burzę i cisnął w jej stronę skałę zerwaną z pobliskiego górskiego szczytu. Zraniona dziewczyna prosiła o wodę, ale otrzymała tylko kilka łez ojca. Od tamtej pory, Angara przez tysiąclecia niesie swoje wody Jenisejowi, a głaz, którym rzucił Baikał, istnieje do dziś i miejscowi nazywają go "Szamańską Skałą".  

Mimo że badania naukowe nie dostarczają dowodów na anomalie zachodzące nad Bajkałem, mrocznych legend na temat tego miejsca nie brakuje. Jedną z najbardziej intrygujących jest tajemnica Półwyspu Rytyj, przez miejscowych szamanów uznawanego za ziemię przeklętą, do której ludzie nie mają wstępu. Stare podania mówią, że niegdyś było to miejsce zaciętych zmagań między czarnymi a białymi szamanami, których bitwy przebudziły ducha tej ziemi. Od tamtej pory, ci, którzy odważyli się udać na Rytyj, ginęli w niewyjaśnionych okolicznościach. Niektórzy kapitanowie twierdzą, że gdy przepływają w okolicy półwyspu, urządzenia na ich statkach przestają działać. 

Ludowe podania snują także opowieść o powstaniu samego Bajkału. Tereny te były kiedyś zieloną doliną, zamieszkaną przez szczęśliwych ludzi. Bogowie postanowili jednak zesłać na tę Arkadię ogień, który pochłaniał wszystko, co napotkał po drodze. Ratunkiem okazały się góry Chamar-Daban, skąd spłynął potok wody, gasząc płomienie. W konsekwencji w dolinie powstało jezioro, które nazwano bai gaal, co oznacza "bogaty ogień". 

Bajkał to zbiornik przepiękny i niepowtarzalny, jednak jego ekosystem, choć obecnie uznawany za bardzo czysty, nie jest w stanie uniknąć negatywnych skutków działalności człowieka. Przez lata turyści pozostawili wokół niego ogromne ilości śmieci, a z jego wód regularnie wyławiane są samochody i kutry, co stanowi realne wyzwanie dla zachowania tego światowego dziedzictwa naturalnego.

Źródło: bryk.pl