Malownicze zjawisko atmosferyczne. Spotkasz je w górach

Inwersja temperatury to zjawisko atmosferyczne, w którym temperatura powietrza rośnie wraz z wysokością, odwrotnie niż w typowych warunkach. W górach objawia się to sytuacją, gdy na szczytach jest cieplej niż w dolinach. Zjawisko to tworzy spektakularne krajobrazy, takie jak "morze chmur", ale wpływa również na jakość powietrza i mikroklimat.

W standardowych warunkach temperatura powietrza spada o około 0,6°C na każde 100 m wzniesienia. Podczas inwersji układ ten zostaje odwrócony - im wyżej, tym cieplej. W górach zjawisko to występuje najczęściej w dwóch formach:

• Inwersja radiacyjna

Tworzy się podczas bezwietrznych, bezchmurnych nocy (głównie jesienią i zimą), gdy powierzchnia ziemi intensywnie wypromieniowuje ciepło. W dolinach i kotlinach gromadzi się zimne, cięższe powietrze, natomiast wyższe warstwy pozostają cieplejsze. W efekcie nad ranem w dolinach notuje się niższe temperatury niż na szczytach.

• Inwersja orograficzna

Wynika z ukształtowania terenu. Gdy masy powietrza przemieszczają się nad górami, ochładzają się po stronie nawietrznej, a po zawietrznej (w dolinach) opadają, tworząc warstwę cieplejszego powietrza nad zimnym. Ten typ inwersji często obserwuje się w Bieszczadach i Karkonoszach.

Morze chmur to najbardziej widowiskowy efekt inwersji. Mgły i niskie chmury zalegają w dolinach, a szczyty gór wystają ponad nimi jak wyspy. Zjawisko to najlepiej obserwować z punktów widokowych, np. z Polany Chochołowskiej (Tatry), Szczelińca Wielkiego (Góry Stołowe) lub Połoniny Caryńskiej (Bieszczady).

Przeczytaj także: Tajemnicze piramidki z kamieni na szlakach. Co oznaczają?

Jednak oprócz zachwycających widoków zjawisko inwersji wiąże się także ze zwiększonym zanieczyszczeniem powietrza, ponieważ działa jak pokrywa, blokując unoszenie się zanieczyszczeń. W dolinach może dojść do gromadzenia się smogu, zwłaszcza przy emisji z domowych pieców. 

Inwersja najczęściej pojawia się w górach z głębokimi dolinami i kotlinami, takich jak:

• Tatry (np. Zakopane i Kasprowy Wierch), 
• Karkonosze (np. Jelenia Góra i Śnieżka),
• Bieszczady (np. dolina Sanu i Połonina Wetlińska),
• Beskidy (np. Bielsko-Biała i Skrzyczne).

Najlepszym czasem do powstawania inwersji jest jesień i zima (od listopada do marca). Zjawisko to jest najlepiej widoczne wczesnym porankiem, tuż przed wschodem słońca. Inwersji sprzyjają m.in. bezchmurne noce, brak wiatru oraz obecność wyżu. Dzieje się tak, ponieważ stabilna pogoda i brak wiatru utrudniają mieszanie się powietrza. Dodatkowe czynniki sprzyjające powstawaniu inwersji to:

• Pokrywa śnieżna - przyspiesza wychładzanie dolin.
• Wilgotne powietrze - sprzyja kondensacji pary wodnej i powstawaniu mgieł w niższych partiach.

Źródła: lowcyburz.pl, najednejlinie.pl, pogodairadar.pl, bielsko.info, wbieszczady.pl