Najmłodsza wyspa Europy. Wstęp jest surowo zakazany

Surtsey znajduje się w archipelagu Vestmannaeyjar, na południe od Islandii. Wyspa wyłoniła się z oceanu podczas podwodnej erupcji wulkanicznej, która rozpoczęła się 14 listopada 1963 roku na głębokości 130 m p.p.m. Erupcja trwała aż do czerwca 1967 roku, a wyspa osiągnęła maksymalną powierzchnię 2,7 km². Od tego czasu fale stopniowo ją zmniejszają - obecnie ma ok. 1,3-1,4 km² powierzchni i 155 m wysokości.

Przeczytaj także: Najmniejszy park narodowy na świecie. Powstał na prywatnej wyspie

Surtsey od początku była traktowana jako unikalne "laboratorium przyrody". Już w trakcie erupcji, w 1965 roku, wyspę objęto ścisłą ochroną i całkowitym zakazem odwiedzin przez turystów. Wyjątek stanowią nieliczni naukowcy, którzy prowadzą tam badania pod ścisłym nadzorem - każda wizyta wymaga stosownego pozwolenia, a osoby wchodzące na wyspę są dokładnie sprawdzane, by nie wnieść obcych nasion czy organizmów.

Celem wprowadzonych restrykcji na terenie wyspy jest umożliwienie obserwacji, jak życie roślinne i zwierzęce kolonizuje nowo powstały ląd bez wpływu człowieka. Dzięki temu wyspa ta stała się jednym z najważniejszych na świecie miejsc badań nad sukcesją ekologiczną i rozwojem ekosystemów od zera. Obserwacje prowadzone na Surtsey dostarczają unikalnych danych o tym, jak na dziewiczym lądzie pojawiają się pierwsze rośliny, ptaki i inne organizmy, a także jak kształtuje się młody ekosystem.

Przeczytaj także: Szkocka wyspa na sprzedaż. Ile kosztuje odosobniony raj?

Rośliny trafiają na wyspę Surtsey różnymi drogami: unoszone przez wiatr i prądy morskie, a przede wszystkim - za pośrednictwem ptaków. Z analiz wynika, że to właśnie ptaki odpowiadają za rozprzestrzenienie aż 75% gatunków, podczas gdy wiatr przyczynił się do pojawienia się 11%, a woda - 9%. Nasiona roślin przenoszone były zarówno w przewodzie pokarmowym ptaków, jak i przyczepione do ich piór lub przyniesione na wyspę wraz z materiałem używanym do budowy gniazd.

Surtsey została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 2008 roku jako miejsce o wyjątkowej wartości przyrodniczej i naukowej. Obecnie wyspa jest ścisłym rezerwatem przyrody (IUCN kategoria Ia), a jej ochrona obejmuje także otaczający ją akwen morski. 

Źródła: kopalniawiedzy.pl, polskieradio.pl, south.is, ust.is